------------*Alamat
------------*Pang-abay na Pamanahon
Mga Teksto =)
--->Ang Alamat ni Prinsesa
Manorah
(Isinalin
sa Filipino ni Dr. Romulo N. Peralta)
--->Ang
Buwang Hugis-Suklay
(Isinalin sa Filipino ni Dr. Romulo N. Peralta)
Ang
Alamat ni Prinsesa Manorah
(Isinalin
sa Filipino ni Dr. Romulo N. Peralta)
Isang alamat na pasalin-salin sa iba’t ibang panahon at henerasyon mula
noong panahon ng Ayutthaya at nagbigay-inspirasyon kay Haring Rama V ng
Thailand.
Si Kinnaree Manorah ay isang prinsesa ng alamat ng Thai at ang
pinakabata sa pitong anak na kinnaree ng Haring Prathum at Reynang Jantakinnaree. Siya ay nakatira sa maalamat
na kaharian ng Bundok Grairat. Ang pitong kinnaree ay kalahating babae at kalahating sisne. Sila’y nakalilipad at
nagagawang itago ang kanikanilang pakpak kung kanilang nanaisin.
Sa loob ng
kahariang Krairat (Grairat), nakatago ang kagubatan ng Himmapan kung saan din
namamahay ang mga nakatatakot na nilalang na hindi kilala sa daigdig ng mga
tao.
Sa loob ng kagubatan, nakakubli ang maganda at kaaya-ayang lawa kung
saan ang pitongkinnaree ay masayang dumadalaw lalo na sa araw ng Panarasi (kalakihan ng buwan). Sa di-kalayuan ng lawa, nakatira
ang isang ermitanyo na nagsasagawa ng kaniyang meditasyon.
Isang araw, napadako ang isang binata habang naglalakbay sa kagubatan ng
Himmapan. Siya ay si Prahnbun. Nakita niya ang pitong kinnaree na masayang nagtatampisaw sa ilog. Namangha siya sa
nakabibighaning kagandahan ni Prinsesa Manorah. Naisip niya na kung mahuhuli
niya ang prinsesa, dadalhin niya ito kay Prinsipe Suton, ang anak ng Haring
Artityawong at Reyna Jantaivee ng Udon Panjah. Tiyak na matutuwa ang prinsipe
at tuluyang mapapaibig ito sa prinsesa. Ngunit naitanong niya sa sarili kung
paano niya ito mahuhuli.
Alam ni Prahnbun na may ermitanyong nakatira sa malapit ng kagubatan.
Pinuntahan niya ito upang magpatulong sa kaniyang balak. Sinabi sa kaniya ng
ermitanyo na napakahirap ang manghuli ng kinnaree dahil agad-agad itong
lumilipad kapag tinatakot. Ngunit naisip ng ermitanyo na may isang dragon na
nakatira sa pinakasulok-sulukan ng kagubatan na maaaring makatulong sa kanila.
Nagpasalamat ang binata sa ermitanyo at nagmamadaling lumisan upang hanapin ang
dragon.
Hindi natuwa ang dragon nang marinig ang balak ni Prahnbun, ngunit
napapayag din itong bigyan niya si Prahnbun ng makapangyarihang lubid na siyang
panghuhuli niya sa Prinsesa Manorah. Nagpasalamat ang binata at patakbong
umalis na dala-dala ang makapangyarihang lubid at patagong tinungo ang ilog
kung saan naglalaro ang mga kinnaree.
Habang abala sa paglalaro ang mga kinnaree, inihagis ni Prahnbun ang lubid at matagumpay na nahuli si Prinsesa
Manorah. Ganun na lamang ang pagkaawa ng ibang mga kapatid ng prinsesa. Ngunit
sila’y walang nagawa kundi agad-agad na lumipad dahil sa takot na sila rin ay
paghuhulihin.
Itinali nang mahigpit ni Prahnbun ang pakpak ni Prinsesa Manorah upang
hindi makawala at tuluyang madala pabalik sa Udon Panjah at maibigay kay
Prinsipe Suton na noo’y naglalakbay rin sakay sa kabayo papunta sa kagubatan.
Nakasalubong niya si Prahnbun dala-dala si Prinsesa Manorah. Agad-agad na
naakit sa kagandahan ni Prinsesa Manorah ang prinsipe.
Nang isalaysay ni Prahnbun kay Prinsipe Suton ang dahilan kung bakit
niya hinuli at dinala ang prinsesa sa harap niya, nagpasalamat ang prinsipe at
binayaran siya nito ng napakalaking halaga.
Nagbalik ang prinsipe sa kaniyang palasyo dala-dala si Prinsesa Manorah
kung saan umusbong ang isang tunay na pag-ibig sa isa’t isa. Nang sabihin ng
prinsipe sa kaniyang inang prinsesa at amang hari ang buong pangyayari,
masayang-masaya sila at agad-agad nagbalak na magsagawa ng kasal para kina
Prinsipe Suton at Prisesa Manorah.
Bumalik sila sa palasyo ng Udon Panjah kung saan isinagawa ang kasal at
tuluyang namuhay nang masaya’t matiwasay habambuhay.
Hindi ako naging sang-ayon sa
wakas ng may-akda . Kung ako ang may-akda, nais kong hindi magkatuluyan sina
Prinsesa Manorah at Prinsipe Suton .
Sariling Wakas
Hindi sumang-ayon si Prinsesa Manorah sa plano ng
Prinsipe Suton na pagpapakasal kaya tumakas ito sa kaharian.Nang makabalik siya
sa kaniyang mga kasamahang kinnaree,agad itong isinalaysay ang hindi niya
pagsang-ayon sa kasal nila ng Prinsipe sa kadahilanang pwersahan siyang
hinuli.Nagalit ang iba pang kinnaree sa kwento ng prinsesa kaya naisipan nilang
umalis sa Bundok Grairat.
Simulan sa araw na
iyon, hindi na kailan pa nakita ang magagandang kinnaree.
Ang
Buwang Hugis-Suklay
(Isinalin
sa Filipino ni Dr. Romulo N. Peralta)
Noong
unang panahon, may isang mangingisda na nagpaalam sa kaniyang asawa na lumuwas
sa kabayanan upang mamili ng mga gamit sa pangingisda.
Nagpabili
ang kaniyang asawa ng kendi para sa kaniyang anak na lalaki, at isang suklay na
hugis buwan.
Sinabi
ng kaniyang asawa na upang hindi niya makalimutan, tumingala lamang siya sa
kalangitan at makikita niya ang buwang hugis-suklay.
Sa
araw na iyon, ang buwan ay talaga namang magsisimula nang maging hugis-suklay.
Nagsimulang
humayo ang mangingisda at matapos ang maraming araw at gabi ng paglalakbay,
narating niya ang kabayanan.
Agad-agad
niyang binili ang mga kagamitan sa pangingisda at ang kendi para sa anak.
Ngunit sa kasamaang palad, nakalimutan niya ang ipinagbilin ng asawa na dapat
bilhin. Naghalughog siya sa buong tindahan upang maalala lamang niya ang
ipinabili ng asawa. Napansin ito ng tagapangalaga ng tindahan.
“Maaari
ko po ba kayong tulungan?,” tanong ng tagapangalaga sa mangingisda.
“Hinahanap
ko ang ipinabibili ng aking mahal na asawa.” tugon naman niya.
“Pampapula
ho ba ng labi?”
“Hindi.”
“Pitaka?”
“Hindi
rin.”
“Unan?”
“Unan?
Naaalala ko na! Sinabi niyang tumingala ako sa buwan.” Masayang tugon ng
mangingisda. (Sa orihinal na teksto, ginamit ang salitang spoon upang
magkasintunog sa moon. Sa salin na ito, ginamit ng tagapagsalin ang
salitang unan upang maging magkasintunog sa salitang buwan.)
Tumingala
ang tagapangalaga at nakita ang bilog na bilog na buwan na siya ring nakita ng
mangingisda sa kaniyang pagdating sa kabayanan mula sa mahabang paglalakbay.
“Alam
ko na. Makikipagpustahan ako sa ‘yo. Ito ang gusto ng asawa mong bilhin mo para
sa kaniya,” panghahamon ng tagabantay ng tindahan.
Agad-agad
na inilagay ng tagabantay ang bilog na bagay sa isang supot. Binayaran ito ng
mangingisda at lumisan.
Sa
kaniyang pagdating, nadatnan niya ang nag-aabang niyang asawa, anak, ang
kaniyang ina at ama.
“Kumuha
ka ng kendi,” ang sabi niya sa kaniyang anak.
“Natandaan
mo ba kung anong ipinabili ko sa ‘yo?,” ang tanong ng kaniyang asawa.
Masayang
itinuro ng mangingisda ang lukbutan na kinalalagyan ng kaniyang binili para sa
asawa.
“Wala
naman dito ang suklay na hugis-buwan,” pasigaw na sabi ng asawa.
Lumapit
ang mangingisda sa kinalalagyan ng lukbutan, dinukot ang supot at inabot sa
asawa.
Pinunit
ng asawa ang supot at nakita ang sarili sa salamin kasabay ng panghahamak.
Ganoon
na lamang ang pagkabigla ng mangingisda sa naging reaksiyon ng asawa.
“Bakit
ka nagdala ng mia noi? Ito’y isang pang-aalipusta!” pasigaw ng
asawa.
(Ang mia
noi ay mga salitang Lao na katumbas ng pangalawang asawa na mas bata
sa unang asawa. Ito’y bahagi ng lipunang Thai at Lao.)
Hinablot
ng ina ng lalaki ang salamin at nagwika.
“Nakakadiri
ka nga. Nagdala ka ng mia noi, na napakatanda na at nangungulubot
pa. Paano mo ito nagagawa?”
Tumayo
ang kaniyang anak na noo’y nakaupo malapit sa kaniyang lola at hinablot ang
salamin.
“Lolo,
tingnan ninyo. Kinuha niya ang aking kendi at kinakain pa.” pagalit na sabi ng
bata.
“Tingnan
ko nga ang masamang taong ito.” Hinablot ng lolo ang salamin mula sa bata.
“Iniismiran pa ako ng kontrabidang ito! Sasaksakin ko nga ng aking patalim.”
Inilapag
sa sahig ng lolo ang salamin at inundayan ng saksak.
“Sasaksakin
din niya ako!” sigaw ng lolo.
Nang
makita ito ng lolo, siya’y galit na galit na sinaksak ang salamin at tuluyang
nabasag.
“Ngayon
ay hindi ka na makagagambala pa sa kahit sino!” ang sabi ng lolo.
Habang
binabasa ko ito,nung una,hindi ko siya maunawaan,kaya inisip ko kung ano ang
bilog na bagay.Tinuloy ko ang pagbabasa at doon ko napagtanto na salamin pala
iyon.Tawa ako ng tawa dahil sobarang ignorante nila sa salamin.
ginanap, ginaganap, o gaganapin ang pangyayari o kilos. Maaaring may
pananda, walang pananda at nagsasaad ng dalas.
URI NG PANG-ABAY NA PAMANAHON
v
1. May pananda
(nang, sa, noon, kung, kapag, tuwing, buhat, mula, umpisa, hanggang)
Mga Halimbawa:
a. Kung ngayon na aalis ang mangingisda, tiyak aabutan na siya ng
dilim sa daan.
b. Kailangan niyang mangisda tuwing umaga upang sila’y may maulam.
c. Pagod na bumabalik sa tanghali ang mga kinnaree matapos
makapagtampisaw sa lawa.
d. Noong araw na iyon ay naglakbay si Prinsipe Suton papunta sa
kagubatan.
e. Kapag araw ng Panarasi, masayang dumadalaw sa kaaya-ayang
lawa ang mga kinnaree.
f. Mula noon ay namuhay nang masaya’t matiwasay sina Prinsipe Suton
at Prinsesa Manorah.
g. Umpisa kahapon hanggang ikapitong araw ay walang pagod niyang
nilakbay ang daan patungo sa kabayanan.
2. Walang pananda
(kahapon, kanina, ngayon, mamaya, bukas)
Mga Halimbawa:
a. Kahapon nakipagkita si Prahnbun sa ermitanyo upang humingi ng
tulong.
b. Inabutan kanina ng mangingisda ang tagabantay ng tindahan.
c. Ngayon darating ang mga kinnaree sa kagubatan upang magliwaliw.
d. Mamaya na lamang kukunin ng babae ang pasalubong na dala ng
kaniyang asawa.
e. Makikipagkita bukas ng umaga si Prahnbun kay Prinsipe Suton.
3. Nagsasaad ng dalas
(araw-araw, tuwing, taon-taon, buwan-buwan)
Mga Halimbawa:
a. Ang mga kinnaree ay araw-araw tumutungo sa lawang nasa loob ng
kagubatan upang magtampisaw.
b. Tuwing umaga, ang magkakapatid na kinnaree ay masayang
tinatanaw ang nagtatayugang mga puno.
c. Pumupunta taon-taon sina Prinsipe Suton at Prinsesa Manorah sa
kaharian ng Bundok Grairat.
d. Lumuluwas buwan-buwan sa kabayanan ang mangingisda upang
mamili ng mga kagamitan.
1. May pananda
(nang, sa, noon, kung, kapag, tuwing, buhat, mula, umpisa, hanggang)
Mga Halimbawa:
a. Kung ngayon na aalis ang mangingisda, tiyak aabutan na siya ng
dilim sa daan.
b. Kailangan niyang mangisda tuwing umaga upang sila’y may maulam.
c. Pagod na bumabalik sa tanghali ang mga kinnaree matapos
makapagtampisaw sa lawa.
d. Noong araw na iyon ay naglakbay si Prinsipe Suton papunta sa
kagubatan.
e. Kapag araw ng Panarasi, masayang dumadalaw sa kaaya-ayang
lawa ang mga kinnaree.
f. Mula noon ay namuhay nang masaya’t matiwasay sina Prinsipe Suton
at Prinsesa Manorah.
g. Umpisa kahapon hanggang ikapitong araw ay walang pagod niyang
nilakbay ang daan patungo sa kabayanan.
2. Walang pananda
(kahapon, kanina, ngayon, mamaya, bukas)
Mga Halimbawa:
a. Kahapon nakipagkita si Prahnbun sa ermitanyo upang humingi ng
tulong.
b. Inabutan kanina ng mangingisda ang tagabantay ng tindahan.
c. Ngayon darating ang mga kinnaree sa kagubatan upang magliwaliw.
d. Mamaya na lamang kukunin ng babae ang pasalubong na dala ng
kaniyang asawa.
e. Makikipagkita bukas ng umaga si Prahnbun kay Prinsipe Suton.
3. Nagsasaad ng dalas
(araw-araw, tuwing, taon-taon, buwan-buwan)
Mga Halimbawa:
a. Ang mga kinnaree ay araw-araw tumutungo sa lawang nasa loob ng
kagubatan upang magtampisaw.
b. Tuwing umaga, ang magkakapatid na kinnaree ay masayang
tinatanaw ang nagtatayugang mga puno.
c. Pumupunta taon-taon sina Prinsipe Suton at Prinsesa Manorah sa
kaharian ng Bundok Grairat.
d. Lumuluwas buwan-buwan sa kabayanan ang mangingisda upang
mamili ng mga kagamitan.